z prosta
  • Z językowych archaizmów: dan (gdzie, kiedy)

    6.02.2021
    6.02.2021

    Co oznacza zwrot „dan w”? Czy to czasownik, imiesłów? Czy to forma współcześnie odnoszona do „dan(y)”, „(po)dan(y)”? Dlaczego tyczy się to też dokumentów rodzaju żeńskiego? Czy „umowa” może być „dan”? Nie znalazłem tego zwrotu w słownikach :(

    Zwroty te widoczne są:

    * na dokumentach całkiem niedawnych np. „UMOWA między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeskosłowacką w sprawie ochrony prawnej i pomocy prawnej w sprawach podatkowych. Dan w Warszawie, dnia 23 kwietnia 1925 r.”

    * na nieco mniej starych dokumentach np. „Prawo wyborów dla zgromadzenia zwołać się mającego do ułożenia konstytucyi pruskiej. Dan w Poczdamie, dnia 8. Kwietnia 1848”

    * a także na bardzo starych dokumentach np. w dokumencie Trojdena „Dan w Warszawie, roku Pańskiego tysiąc trzysta trzydziestego ósmego, dnia dwunastego grudnia”

    Zwroty te sporadycznie pojawiają się też współcześnie na dyplomach lub tekstach stylizowanych na stare lub podkreślających patetyczność wydarzenia (np. akt Intronizacyjny Warszawskiego Króla Kurkowego. Dan w Warszawie Roku Pańskiego 2015 w niedzielę – 26. lipca”

  • prosta sędzia
    26.11.2001
    26.11.2001
    W Polityce przeczytałam zdanie dotyczące Pani Barbary Piwnik: „…oto szefem jednego z najważniejszych resortów nie został polityk lub profesor prawa, ale prosta sędzia”. Czy takie sformułowanie jest poprawne? I jak ogólnie powinno się postępować w takich przypadkach niezgodności rodzajów?
  • mimry z mamarami
    25.01.2012
    25.01.2012
    Szanowni Państwo,
    Skąd się wzięło i co oznacza wyrażenie mimry z mamarami?
    Z pozdrowieniami,
    Justyna Radoń
  • nie z imiesłowami
    13.12.2000
    13.12.2000
    Mam pytanie dotyczące imiesłowów przymiotnikowych. Słyszałam, że od niedawna istnieje regulacja, która mówi, że imiesłowy przymiotnikowe z nie piszemy zawsze łącznie. Czy to prawda? Czy należy się już do tego stosować?
  • Targówek, a co z przymiotnikiem?
    8.05.2018
    8.05.2018
    Jestem redaktorem portalu z warszawskiej dzielnicy Targówek i mam z pozoru proste pytanie: jaką poprawną postać ma przymiotnik utworzony od nazwy Targówek? My w portalu używamy najczęściej formy targówkowski, ale inni często (może nawet częściej) mówią i piszą targówecki, pojawiają się też m.in. przymiotniki targówkowy, targówczański, targówczany, targowiński, nie wspominając nawet o koszmarnym i z pewnością błędnym targowickim. Słowniki na ten temat milczą – więc jak to jest?
  • nie z imiesłowami
    7.06.2012
    7.06.2012
    Moje pytanie dotyczy pisowni nie z innymi wyrazami. Chodzi o konkretny przykład: niepostrzegane – razem czy osobno, por. „Rytuały – z reguły wcale niepostrzegane jako takie – tworzą pewien porządek w tym okresie życia, który odczuwany jest najczęściej jako chaos”.
    Bardzo dziękuję za pomoc
    Beata
  • problemy transkrypcji z rosyjskiego
    17.03.2014
    17.03.2014
    Szanowni Państwo,
    jak należy oddać w transkrypcji rosyjskie что, чтобы – za pomocą cz czy sz? Słownik mówi, że rosyjską literę ч zapisujemy jako cz, ale w tych wyrazach jest ona wymawiana jako sz, stąd moje wątpliwości. Będę bardzo wdzięczna za pomoc.
    Z poważaniem
    Weronika Girys-Czagowiec
  • Kłopoty z bankiem
    24.05.2016
    24.05.2016
    Uprzejmie proszę o pomoc w mojej dyskusji z bankiem, na temat znaczenia niniejszego zdania:
    Użytkownik zobowiązany jest niezwłocznie powiadomić Bank, jeśli nie otrzyma PIN-Mailera i/lub Karty w terminie 21 dni od podpisania Umowy.
    Ja twierdzę, że z tego zdania wynika, iż bank ma 21 dni od podpisania umowy na to, by przysłać mi PIN. Jeśli tego nie zrobi w ciągu 21 dni, mam obowiązek niezwłocznie to zgłosić. Bank natomiast twierdzi, że to ja mam 21 dni na zgłoszenie nieotrzymania PIN-u.
    Kto ma rację?
  • czasowniki z przyrostkiem -ną-
    26.11.2004
    26.11.2004
    Kwitł, kwitnął; wiądł, więdnął; sechł, schnął; głuchł, głuchnął – tu są poprawne obie formy. Zawilgł, pękł, zdechł, tęchł, chłódł – tu tylko krótkie. Ciągnął, stęknął, westchnął, kopnął, parsknął, nacisnął – tu tylko długie. Nieraz nie potrafię ocenić, czy wolno jakiejś użyć (np. bladnął) albo – czy należy poprawić (np. brzydnął). Czy istnieje jakieś kryterium prostsze niż zaglądanie za każdym razem do słownika?
  • dwa zdania z negacją

    12.06.2015
    12.06.2015

    Zdanie: „Nie mogli zakwestionować mojego prawa” wydaje się poprawne – połączony z zaprzeczeniem rzeczownik przyjmuje formę dopełniacza. A jednak w zdaniu „Nie bardzo mogli zakwestionować mojego prawa” aż chce się poprawić ostatnie dwa wyrazy na moje prawo. Czy słusznie i dlaczego?

    Dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego